Jaskra a zaćma – co warto wiedzieć o złodziejach wzroku?

Wzrok jest dla człowieka jednym z najważniejszych zmysłów i choć słuch, smak, węch czy dotyk pozwalają na poznawanie otaczającego nas świata, to zdecydowanie na wzroku polegamy najmocniej. Niestety, wzrok jest też zmysłem narażonym na największą ilość problemów zdrowotnych, pośród których jaskra i zaćma wydają się być jednymi z najczęściej występujących złodziei wzroku. Co warto o nich wiedzieć, jakie są różnice pomiędzy jaskrą a zaćmą i na czym polega ich leczenie?

Jaskra a zaćma – podobieństwa i różnice

Jako choroby o podobnej częstotliwości występowania oraz powikłaniach w przypadku braku odpowiedniego leczenia, zaćma i jaskra są przez pacjentów często mylone, jednak w praktyce choroby te łączy niewiele. Wśród najważniejszych podobieństw wypadałoby wymienić przede wszystkim to, że zarówno zaćma jak i jaskra mogą rozwijać się przez wiele lat bez zauważalnych objawów oraz że ich nieleczenie prowadzi do nieodwracalnych zmian w obrębie gałki ocznej, a w konsekwencji całkowitej utraty wzroku. Podobieństwem pomiędzy jaskrą a zaćmą jest też fakt, że obydwie choroby mogą być skutkiem naturalnym procesów starzenia się organizmu (nie bez powodu największą grupę ryzyka stanowią tu osoby starsze) lub też być powodowane przez uwarunkowania genetyczne (występowanie jaskry i zaćmy w rodzinie), urazy gałki ocznej, duże wady wzroku, stosowanie leków sterydowych, cukrzycę oraz problemy z nadciśnieniem tętniczym.

Jeśli chodzi o różnice pomiędzy jaskrą a zaćmą, te zaczynają się już na etapie umiejscowienia zmian chorobowych w gałce ocznej. Jaskra to choroba powodowana uszkodzeniem komórek zwojowych siatkówki oraz włókien nerwu wzrokowego powodującym zbyt wysokie ciśnienie wewnętrzne oka, natomiast zaćma to zmętnienie soczewki blokujące prawidłowe docieranie promieni świetlnych do siatkówki. A skoro różne są przyczyny chorób, różne będą też ich objawy.

W przypadku zaćmy, wśród objawów można spodziewać się przede wszystkim rozmazania i zamglenia w polu widzenia – pacjenci mają problem ze skupieniem wzroku i złapaniem ostrości widzianych obrazów, mogą mieć kłopoty z właściwą oceną odległości oraz widzeniem w zbyt ciemnych lub zbyt jasnych pomieszczeniach, a w przypadku niektórych rodzajów zaćmy zmiany na soczewce mogą być widoczne na zewnątrz w postaci charakterystycznego, mlecznego zabarwienia źrenicy oka. Jaskra prowadzi przede wszystkim do zwężenia pola widzenia i silnych odczuć bólu wynikających z uszkodzenia nerwu wzrokowego i siatkówki. Jaskrę można podzielić na odmianę ostrą i podostrą – pierwsza objawia się silnym bólem oczu i głowy, mogącymi prowadzić do nudności, a także widzeniem kolorowych obręczy wokół źródeł światła. W przypadku jaskry podostrej przebieg jest często znacznie łagodniejszy, a jej wykrycie następuje często nie na podstawie objawów pacjenta, a profilaktyki i regularnych badań wzroku.

Metody leczenia jaskry i zaćmy

Zaćma jest chorobą wzroku, dla której nie opracowano jeszcze żadnej metody leczenia farmakologicznego pozwalającego na całkowite zatrzymanie postępowania choroby. Stopniowe zmętnienie soczewki prowadzi ostatecznie do całkowitej utraty wzroku, a jedynym sposobem na jego zatrzymanie jest operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki i zastąpienie jej nową soczewką wewnątrzgałkową. Zabieg taki wykonywany jest dziś metodą fakoemulsyfikacji, która nie tylko znacząco obniżyła ryzyko powikłań i inwazyjność operacji, ale też pozwoliła skrócić czas zabiegu do zaledwie kilkunastu minut i zrezygnować z konieczności hospitalizacji pacjenta po zakończonej operacji.

Przeciwnie do zaćmy, jaskrę można początkowo leczyć za pomocą specjalistycznych kropli do oczu pozwalających na obniżenie ciśnienia wewnętrznego oka i tym samym obniżenie częstotliwości występowania objawów choroby do minimum. Gdy jednak jaskra zaczyna się nasilać konieczne może okazać się jej operacyjne leczenie, które dziś polega przede wszystkim na wykonaniu niewielkiego, laserowego nacięcia pozwalającego obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe i umożliwić przepływanie cieczy pomiędzy komorami oka.

Jaskra i zaćma to dwie zupełnie odrębne choroby oczu, które ze względu na swój przebieg i częstotliwość występowania nazywane są dziś najczęstszymi złodziejami wzroku. Warto wiedzieć, jak je rozpoznać i kiedy udać się do okulisty w celu wykonania diagnozy – szybko podjęte leczenie może uchronić Twój wzrok przed całkowitym osłabieniem, a nawet ślepotą.