Mechaniczne uszkodzenie oka – do czego mogą prowadzić?

Mechaniczne urazy oka to uszkodzenia tkanek oka na skutek oddziaływania zewnętrznych czynników mechanicznych. Urazy tego typu można podzielić na zamknięte i otwarte. 

  • Zamknięte mechaniczne urazy oka 

Do zamkniętych mechanicznych urazów oka zaliczają się stłuczenia, rany warstwowe oraz tak zwane erozje, czyli powierzchniowe ubytki nabłonka rogówki. 

  • Otwarte mechaniczne urazy oka 

Do otwartych mechanicznych urazów oka zaliczają się:

  • pęknięcia gałki ocznej na skutek uszkodzeń o charakterze tępym, 
  • rany penetrujące gałkę oczną, czyli takie, gdzie rana wlotowa i wylotowa znajdują się w tym samym miejscu, 
  • rany perforujące gałkę oczną, czyli takie, gdzie rana wlotowa i wylotowa znajdują się w różnych miejscach, 
  • ciała obce wewnątrzgałkowe. 

Najczęściej występującymi mechanicznymi urazami oka są niewielkie uszkodzenia powstałe na skutek obecności ciała obcego w rogówce bądź pod powierzchnią powieki, a także erozje nabłonka rogówki. Poważniejsze urazy mogące prowadzić do utraty wzroku, takie jak zranienia penetrujące gałkę oczną, pęknięcia gałki ocznej oraz ciała obce wewnątrzgałkowe, występują rzadziej, co jest zasługą profilaktyki urazów wynikającej z określonych regulacji prawnych. Spośród środków profilaktycznych, które w znacznym stopniu ograniczają uszkodzenia oczu, warto wymienić przede wszystkim: 

  • okulary ochronne, które radykalnie zmniejszyły ilość wypadków przy pracy, 
  • kaski i maski ochronne chroniące twarz podczas uprawiania sportu, 
  • pasy bezpieczeństwa, które pozwoliły zmniejszyć liczbę oraz ciężkość urazów komunikacyjnych. 

By chronić oczy przed urazami mechanicznymi warto również zachowywać szczególną ostrożność przy zabawie ze sztucznymi ogniami, otwieraniu szampana, a także sprzątania trudno dostępnych miejsc i wykonywania innych prac domowych. Ważne jest również uważne postępowanie w kontaktach ze zwierzętami. 

Do czego mogą prowadzić mechaniczne urazy oka? 

Mechaniczne urazy oka powodują ból, warto jednak zauważyć, że jest on odwrotnie proporcjonalny do ciężkości urazu. Stosunkowo niegroźne uszkodzenie nabłonka rogówki powoduje silny ból, z kolei urazy wynikające z perforacji lub penetracji gałki ocznej wiążą się ze znacznie mniejszymi dolegliwościami bólowymi. W zależności od rodzaju i ciężkości, urazy mechaniczne oka mogą mieć różne konsekwencje. 

  • Całkowita utrata widzenia 

W wyniku poważnych urazów, na przykład penetracji lub perforacji gałki ocznej, może dojść do całkowitej utraty widzenia. Przy właściwym postępowaniu istnieje jednak szansa na uratowanie zarówno oka, jak i wzroku. 

  • Krwotoki

Poważnym urazom mechanicznym oka towarzyszą często krwotoki podspojówkowe, a także wylewy krwi do komory przedniej i ciała szklistego. 

  • Wypadnięcie tkanek 

W następstwie urazów mechanicznych może dojść do wypadnięcia tkanek – tęczówki, ciała szklistego, soczewki oraz siatkówki – na zewnątrz gałki ocznej.. 

  • Niskie ciśnienie wewnątrzgałkowe 

Urazom otwartym oka często towarzyszy niskie ciśnienie wewnątrzgałkowe, które, na skutek zasklepienia rany, może jednak ulec podwyższeniu i prowadzić do rozwinięcia się jaskry wtórnej. 

  • Jaskra wtórna 

Jaskra wtórna to choroba nerwu wzrokowego, która powoduje jego postępujący zanik. Towarzyszą jej bóle oka, pogorszenie ostrości i zmniejszenie pola widzenia. Mogą ponadto wystąpić tęczowe obręcze wokół punktów świetlnych. Jaskra prowadzi w efekcie do całkowitej utraty wzroku. 

  • Zmętnienie i zniekształcenie rogówki 

W następstwie poważnych urazów mechanicznych oka możliwe jest zmętnienie oraz zniekształcenie rogówki. 

  • Zaćma urazowa

Mechaniczne uszkodzenie oka może prowadzić do rozwinięcia się zaćmy wtórnej, czyli choroby skutkującej zmętnieniem naturalnie przejrzystej soczewki oka, powodującym obniżenie jakości wzroku, a w zaawansowanym stadium także jego całkowitą utratę. Zaćmie czasami towarzyszy diplopia, czyli podwójne widzenie, które może dotyczyć zarówno jednego, jak i obojga oczu. 

  • Witreoretinopatia proliferacyjna 

Witreoretinopatia proliferacyjna jest jednym z najpoważniejszych powikłań związanych z mechanicznymi urazami oka. Może prowadzić do odwarstwienia siatkówki, hipotonii, a nawet zaniku gałki ocznej.

oko

Dlaczego należy natychmiast badać mechaniczne urazy oka? 

W wypadku doznania mechanicznego urazy oka należy natychmiast udać się na konsultację do lekarza okulisty, który oceni rodzaj uszkodzenia i, jeżeli to konieczne, wdroży odpowiednie leczenie. Każda, nawet najmniejsza, rana oka powinna zostać zbadana przez specjalistę. Często bowiem nawet poważne obrażenia nie dają objawów bólowych, a nieleczone mogą prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Ponadto, rany oka często ulegają zakażeniu, które może przenosić się na drugie, nieuszkodzone oko. Dlatego, w celu niedopuszczenia do poważnych powikłań, każde mechaniczne uszkodzenie oka należy zbadać natychmiast po wystąpieniu szkody.