Początki jaskry – co powinno wbudzić naszą czujność?

Jaskra to poważne schorzenie oczu, które może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku, jeśli nie zostanie wykryte i leczone na czas. Ze względu na swoje podstępne i często bezobjawowe początki, jaskra jest nazywana „cichym złodziejem wzroku”. Wczesne wykrycie choroby jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zachowania dobrego widzenia. W tym artykule omówimy, jakie są rodzaje jaskry, jakie objawy powinny wzbudzić naszą czujność, czynniki ryzyka, proces diagnostyki oraz metody leczenia jaskry.

Rodzaje jaskry

Istnieje kilka rodzajów jaskry, z których każdy charakteryzuje się innym mechanizmem powstawania i przebiegiem. Najczęstsze rodzaje jaskry to:

Jaskra pierwotna otwartego kąta

Jest to najczęstsza forma jaskry, stanowiąca około 90% przypadków. W jej przebiegu dochodzi do stopniowego pogorszenia odpływu cieczy wodnistej z oka, co prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego i uszkodzenia nerwu wzrokowego. Rozwija się powoli i często bezobjawowo, co sprawia, że pacjenci nie są świadomi problemu, dopóki nie dojdzie do zaawansowanego ubytku pola widzenia.

Jaskra zamkniętego kąta

Ta forma jaskry jest znacznie rzadsza, ale może wystąpić nagle i stanowi stan zagrożenia dla wzroku. Jest spowodowana nagłym zablokowaniem odpływu cieczy wodnistej z przedniej komory oka, co prowadzi do gwałtownego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Objawy mogą obejmować silny ból oka, zaczerwienienie, nudności, wymioty i pogorszenie widzenia.

Jaskra wrodzona

Jaskra wrodzona występuje u noworodków i jest spowodowana nieprawidłowościami w budowie oka, które utrudniają odpływ cieczy wodnistej. Jest to rzadkie schorzenie, ale wymaga natychmiastowej interwencji, aby zapobiec trwałemu uszkodzeniu wzroku.

Jaskra wtórna

Może wystąpić jako wynik innych schorzeń oczu, takich jak urazy, zapalenia czy guzy oka, a także jako powikłanie po operacjach oka. W jej przypadku przyczyną jest uszkodzenie struktur odpowiedzialnych za odpływ cieczy wodnistej.

Pierwsze objawy jaskry, na które powinniśmy zwrócić uwagę

W początkowych stadiach jaskra często nie daje żadnych objawów, zwłaszcza jaskra pierwotna otwartego kąta. Jednak z czasem mogą pojawić się symptomy, które powinny wzbudzić naszą czujność:

• Ubytki w polu widzenia: Początkowo mogą być trudne do zauważenia, gdyż zaczynają się na obwodzie i stopniowo postępują ku centrum.
• Zamglenie widzenia: Pacjenci mogą odczuwać zamglenie, zwłaszcza podczas patrzenia na jasne światło.
• Ból oka: W przypadku jaskry zamkniętego kąta ból może być nagły i intensywny, towarzyszą mu zaczerwienienie oka i nudności.
• Kolorowe kręgi wokół źródeł światła: Widzenie tęczowych okręgów wokół świateł może być sygnałem podwyższonego ciśnienia w oku.

Czynniki ryzyka wystąpienia jaskry

Niektóre osoby są bardziej narażone na rozwój jaskry z powodu obecności pewnych czynników ryzyka:

• Wiek: Ryzyko jaskry wzrasta wraz z wiekiem, zwłaszcza po 40. roku życia.
• Historia rodzinna: Osoby z krewnymi, u których zdiagnozowano jaskrę, mają większe ryzyko jej wystąpienia.
• Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe: Jest to główny czynnik ryzyka dla większości form jaskry.
• Wady wzroku: Osoby z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością są bardziej narażone na rozwój jaskry.
• Choroby przewlekłe: Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze oraz choroby serca mogą zwiększać ryzyko jaskry.

Diagnostyka jaskry

Wczesna diagnostyka jaskry jest kluczowa dla skutecznego leczenia i zachowania wzroku. Podstawowe badania diagnostyczne obejmują:

• Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria): Umożliwia ocenę poziomu ciśnienia w oku.
• Badanie dna oka (oftalmoskopia): Pozwala ocenić stan nerwu wzrokowego i wykryć ewentualne uszkodzenia.
• Badanie pola widzenia (perymetria): Służy do oceny zakresu widzenia i wykrycia ubytków w polu widzenia.
• Gonioskopia: Badanie kąta przesączania, które pozwala określić rodzaj jaskry.

Jakie są możliwości leczenia jaskry?

Proces, jakim jest leczenie jaskry ma na celu kontrolowanie ciśnienia wewnątrzgałkowego i zapobieganie dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Metody leczenia obejmują:

• Leki: Krople do oczu obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe są pierwszą linią leczenia. W niektórych przypadkach stosuje się także leki doustne.
• Laseroterapia: Może być stosowana w celu poprawy odpływu cieczy wodnistej z oka. W przypadku jaskry zamkniętego kąta, irydotomia laserowa tworzy mały otwór w tęczówce, co poprawia odpływ.
• Operacja chirurgiczna: W zaawansowanych przypadkach może być konieczne wykonanie zabiegu chirurgicznego w celu utworzenia nowej drogi odpływu dla cieczy wodnistej.

Dlaczego wczesne wykrycie jaskry jest kluczowe?

Jaskra rozwija się stopniowo i nieodwracalnie uszkadza nerw wzrokowy. Wczesne wykrycie choroby pozwala na rozpoczęcie leczenia i zatrzymanie lub spowolnienie jej postępu. Regularne badania okulistyczne, zwłaszcza dla osób z czynnikami ryzyka, są kluczowe w zapobieganiu utracie wzroku spowodowanej jaskrą.

Podsumowując, jaskra jest poważnym schorzeniem, które może prowadzić do trwałej utraty wzroku, jeśli nie zostanie wcześnie wykryta i odpowiednio leczona. Rozpoznanie pierwszych objawów, zrozumienie czynników ryzyka oraz regularne badania okulistyczne są kluczowe dla wczesnego wykrycia choroby. Dzięki temu możliwe jest skuteczne leczenie jaskry i zapobieganie jej negatywnym skutkom. Dlatego warto zwrócić uwagę na wszelkie niepokojące objawy i nie zwlekać z wizytą u okulisty.