Podwyższona prolaktyna – jakie daje objawy, o czym może świadczyć i jak ją leczyć?

Prolaktyna (PRL) jest hormonem luteotropowym produkowanym przez przedni płat przysadki mózgowej. W jego skład wchodzi aż 198 różnych aminokwasów. Jej podstawową funkcją jest nie tylko regulowanie laktacji, lecz również szeregu innych procesów, o których m.in. będzie mowa w poniższym artykule. Należy pamiętać o regularnym kontrolowaniu jej poziomu, ponieważ nadmiar lub niedobór prolaktyny prowadzi do wielu nieprzyjemnych dolegliwości i może świadczyć o niektórych schorzeniach.

Za co odpowiada prolaktyna?

Prolaktyna odpowiada głównie za regulację procesów związanych ze wzrostem gruczołów piersiowych podczas ciąży oraz pobudzanie laktacji po porodzie. Nie należy jej jednak przypisywać tylko i wyłącznie tej jednej roli, bowiem prolaktyna bierze również udział w około 300 innych procesach w organizmie, pełniąc funkcję regulacyjną i metaboliczną. Prolaktyna jest nie tylko hormonem kobiecym. Produkowana jest również u mężczyzn. Wydzielanie prolaktyny następuje w wyniku tzw. sprzężenia zwrotnego. Hormonem biorącym udział w tym procesie jest dopamina, która reguluje poziom prolaktyny. Oznacza to, że niski poziom dopaminy powoduje zwiększoną produkcję prolaktyny i na odwrót.

Jakie są normy prolaktyny?

Norma prolaktyny zależy od fazy cyklu, w którym znajduje się kobieta. W fazie folikularnej powinna oscylować poniżej 23 µg/l, luteinowej-40 µg/l, a w zaawansowanej ciąży jej norma dochodzi aż do 400 µg/l. U mężczyzn prawidłowy wynik powinien wynosić poniżej 20 µg/l. 

Podwyższona prolaktyna-jakie daje objawy?

Poziom prolaktyny określany jest w badaniach krwi wykonywanych z rana. Ważne jest, aby przed pobraniem próbki krwi unikać intensywnego wysiłku fizycznego. Jeżeli wynik badania będzie wskazywał przekroczony poziom prolaktyny, wówczas mamy do czynienia z tzw. hiperprolaktynemią. Należy pamiętać, aby interpretacji wyniku nie dokonywać samodzielnie. Jedyną do tego upoważnioną osobą jest lekarz endokrynolog lub ginekolog. Podwyższony poziom prolaktyny wpływa negatywnie na zdrowie oraz na toczące się w organizmie procesy, i to zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Podwyższony poziom tego hormonu może powodować następujące objawy:

• wydzielanie mleka (mlekotok) przez kobiety niekarmiące i niebędące w ciąży,
• zaburzenia owulacji i  miesiączkowania,
• niepłodność,
• odwapnienie kości,
• uderzenia gorąca,
• obniżony nastrój, wahania nastroju, stany depresyjne,
• bóle głowy,
• suchość pochwy.

U mężczyzn podwyższony poziom prolaktyny wywołuje spadek popędu płciowego, zaburzenia erekcji, odwapnienie kości, niepłodność, powiększenie gruczołów sutkowych, zmniejszenie owłosienia płciowego i masy mięśniowej.

O jakich schorzeniach może świadczyć podwyższona prolaktyna?

Uzasadnionym powodem podwyższonej prolaktyny są ciąża i okres laktacji. Niewielkie wzrosty jej poziomu można zaobserwować w sytuacjach stresogennych, wzmożonego wysiłku fizycznego, podczas snu, spożywania posiłków wysokobiałkowych, a nawet orgazmu. Na podwyższony stan prolaktyny narażone są również osoby z cukrzycą, u których może wystąpić hipoglikemia (drastyczny spadek poziomu glukozy we krwi).  Na poziom hormonu nie pozostają także obojętne niektóre leki, głównie z grupy antagonistów receptora dopaminowego i histaminowego oraz niektóre leki przeciwdepresyjne i opioidy.

Podwyższona prolaktyna może być związana z występowaniem innych schorzeń

Niekiedy podwyższony poziom prolaktyny spowodowany jest innego rodzaju, niebezpiecznymi schorzeniami, np. występowaniem różnego rodzaju guzów w okolicy przysadki mózgowej, z których najczęściej spotykanym jest  guz prolaktynowy ( w zależności od jego rozmiarów zwany mikro- lub makrogruczolakiem) wydzielający hormon PRL.

Sposoby na leczenie podwyższonego poziomu prolaktyny

Zanim lekarz wdroży jakąkolwiek farmakoterapię, powinien dokonać przeglądu ewentualnych, zażywanych przez pacjenta leków. Być może konieczne będzie ich odstawienie. Pamiętajmy, że nie należy tego robić samodzielnie, lecz tylko i wyłącznie w porozumieniu z lekarzem. Zaleca się, aby przyjrzeć się również swojemu trybowi życia i wprowadzić do niego pewne zmiany: ograniczenie czynników stresogennych, więcej odpoczynku i aktywności na świeżym powietrzu. Jeżeli jednak okaże się, że konieczne jest wprowadzenie leków, zadaniem lekarza będzie dobranie odpowiedniej farmakoterapii. Opiera się ona na podawaniu leków powodujących wzrost dopaminy, co z kolei przekłada się na obniżenie poziomu prolaktyny w organizmie oraz zmniejszenie guzów przysadki mózgowej. Kiedy farmakoterapia okaże się nieskuteczna, lekarz może zdecydować o skierowaniu pacjenta na leczenie chirurgiczne. Polega ono na wycięciu guza przez zatokę klinową nosa przy użyciu laparoskopu. 

Endokrynolog Jelenia Góra-skorzystaj z wizyty w poradni endokrynologicznej

Poradnia endokrynologiczna działająca w ramach Centrum Medycznego Zabobrze w Jeleniej Górze oferuje usługi związane z diagnostyką i leczeniem chorób na tle hormonalnym. W naszej poradni mogą Państwo uzyskać wsparcie m.in. w leczeniu podwyższonego poziomu prolaktyny. Endokrynolog Jelenia Góra ustali odpowiedni program leczenia, który zostanie poprzedzony dokładną diagnostyką i zbadaniem przyczyn Państwa dolegliwości.