Środowiskowe przyczyny zaćmy – czy używki i zła dieta wpływają na chorobę?

Zaćma znana jest przez większą część społeczeństwa jako choroba, która dotyka wyłącznie osoby starsze. Choć to oczywiście po części prawda i faktycznie ponad 90% przypadków choroby to zaćma nabyta, wiele badań wskazuje na to, że pewne czynniki środowiskowe mogą mieć wpływ na pojawienie się choroby.

Z medycznego punktu widzenia wiadomo, że nie tylko wiek i naturalne procesy starzenia się soczewki oka są przyczyną powstawania złogów białkowych będących bezpośrednią przyczyną zaćmy. Zła dieta i nałogi mogą wprowadzić nawet potencjalnie zdrową osobę w grupę ryzyka zachorowania na zaćmę. Dlaczego tak się dzieje? Kto ma większe szanse na zachorowanie na zaćmę i w jaki sposób złe nawyki przyczyniają się do jej powstania?

Główne przyczyny zaćmy

Analizując wiele oficjalnych, udowodnionych przyczyn pojawiania się zaćmy nie trudno podzielić ją na dwa główne rodzaje: zaćmę wrodzoną oraz zaćmę nabytą. Ta pierwsza pojawia się u nowo narodzonych dzieci lub też w ich pierwszych miesiącach lub latach życia.

Zaćma wrodzona ma głównie podłoże genetyczne, choć może pojawić się także wskutek chorób i leczenia stosowanego podczas ciąży przez matkę dziecka. Znacznie ciekawszą i rozbudowaną pod względem przyczyn jest natomiast zaćma nabyta, która pojawia się w znacznie późniejszych etapach życia człowieka. Jednym z jej głównych odłamów jest zaćma pierwotna, znana zwyczajowo jako zaćma starcza. Jej pojawienie się jest ściśle powiązane z wiekiem człowieka i w większości przypadków dotyczy osób po 60 roku życia (choć badania dowodzą że początki zaćmy pierwotnej można obserwować już u 40-latków). Więcej na ten temat możecie przeczytać tutaj: https://www.onedayclinic.pl/przyczyny-zacmy/

Zaćma wtórna (znana także jako zaćma wikłająca) to z kolei rodzaj katarakty, który ze środowiskowego punktu widzenia będzie dla nas najbardziej interesujący. To właśnie zaćma wtórna jest bowiem skutkiem różnego rodzaju urazów oczu, przyjmowanych przez człowieka sterydów, przebytych przewlekłych chorób tarczycy, czy też cukrzycy. Co więcej, zaćma wtórna ma duże szanse pojawienia się u osób cierpiących na krótkowzroczność oraz tych, które narażają na uszczerbek swoje zdrowie i życie poprzez stosowanie złej, szkodliwej diety oraz nadużywanie alkoholu czy papierosów.

Próbując zrozumieć w jaki sposób czynniki środowiskowe oraz zły styl życia mogą wpłynąć na pojawienie się zaćmy, należy zdać sobie sprawę z wpływu poszczególnych używek i czynników na zdrowie człowieka. Na początek zajmijmy się kwestią alkoholu oraz papierosów. Ich nadmierne ilości powodują zwiększenie w organizmie ilości tzw. wolnych rodników, które wpływają wyniszczająco na cały organizm człowieka, w tym także niezwykle wrażliwy narząd jakim jest oko ludzkie. Równie groźna okazuje się być w kontekście zaćmy zła dieta, która może powodować podwyższenie cholesterolu we krwi, problemy z nadciśnieniem oraz cukrzycę, które są już wymieniane jako bezpośrednie zagrożenie dla stanu zdrowia oka.

W kontekście rozwoju zaćmy i jej przyczyn środowiskowych warto rozważyć też jeszcze jeden czynnik – promieniowanie UV. Nie ma na świecie człowieka, który nie byłby narażony na promieniowanie słoneczne, a przy dzisiejszym rozwoju technologii nawet unikanie kontaktu ze światłem dziennym nie wyklucza kontaktu z promieniowaniem UV. Lampy kwarcowe, fluorescencyjne, halogenowe czy elektryczne łuki spawalnicze wydzielają szkodliwe dla oczu promieniowanie, które wpływa na strukturę DNA i może przyczyniać się do określonych mutacji pewnych genów. Dla oka szczególnie niebezpieczne jest promieniowanie UVA które jest pochłaniane przez soczewkę oka. Co warte zauważenia, większość okularów przeciwsłonecznych nie ustrzega nas przed kontaktem ze szkodliwymi promieniami – filtry w soczewkach chronią bowiem wyłącznie przed światłem UVB.

Leczenie zaćmy

Chirurgiczne leczenie zaćmy metodą fakoemulsyfikacji, czyli rozbijania zmętniałej soczewki za pomocą ultradźwięków lub lasera femtosekundowego i następnie zastępowanie jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową to dziś jedyna skuteczna metoda radzenia sobie z postępującą zaćmą.

Nie istnieje bowiem na dzień dzisiejszy lekarstwo, które mogłoby znacząco spowolnić rozwój choroby lub całkowicie ją zatrzymać. Szczęśliwie, dzisiejsza medycyna jest w stanie zagwarantować szybkie i komfortowe zabiegi usuwania zaćmy, podczas których ryzyko powikłań jest niewielkie, a szanse na odzyskanie pełnej sprawności wzroku niezwykle wysokie. Dzięki rozwojowi technologii chirurdzy oferują dziś wiele różnych rodzajów soczewek wewnątrzgałkowych, które zależnie od rodzaju dają mniej lub bardziej satysfakcjonujące efekty.

Czasem już niewielka różnica w cenie soczewek oznacza lepszą jakość widzenia i komfort, o którym wielu pacjentów zmagających się z zaćmą zdążyło już zapomnieć.