Czy każdy inspektor ochrony danych osobowych musi mieć certyfikat?

Podmioty publiczne, które zajmują się przetwarzaniem danych osobowych, zobowiązane są do wyznaczenia inspektora ochrony danych osobowych. Osoba, która pełni zawód inspektora ochrony danych osobowych, musi przestrzegać ściśle określonych obowiązków i starannie je wypełniać. Czy każdy może być takim inspektorem? Czy potrzebny jest do tego odpowiedni certyfikat? Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdują się w poniższym tekście.

Kim jest inspektor ochrony danych osobowych?

Inspektor ochrony danych osobowych (można też spotkać się ze skrótową nazwą IOD) odpowiedzialny jest za pomoc w przestrzeganiu przepisów o ochronie danych osobowych w konkretnej organizacji. Pomaga też w realizacji zasady rozliczalności, czyli przy ocenianiu skuteczności oraz ryzyka związanego z ochroną danych.

Taka osoba powoływana jest zwykle przez administratora lub przez podmiot przetwarzający. Inspektor niejako reprezentuje trzy strony:

1. podmiot przetwarzający,
2. podmiot, którego dane są przetwarzane.
3. Urząd Ochrony Danych Osobowych.

Szczegółowe zadania IOD

Zadania inspektora ochrony danych są szczegółowo opisane w art. 39 ust. 1 oraz art. 38 ust. 4 RODO. Wyróżnia się zatem następujące obowiązki IOD:

• informowanie podmiotu przetwarzającego, administratora oraz pracowników odpowiedzialnych za przetwarzanie danych o ich obowiązkach wynikających z odpowiedniego rozporządzenia;
• monitorowanie przestrzegania ustalonych zasad i wszystkich obowiązujących przepisów, analiza zgodności przetwarzania oraz rekomendowanie podjęcia jakiś działań, np. przeprowadzenia audytu;
• udzielanie na żądanie zaleceń dotyczącej oceny skutków dla ochrony danych oraz monitorowanie jej wykonania zgodnie z art. 35 – inspektor powinien udzielić informacji m.in. dotyczących metodologii przeprowadzenia oceny skutków, zabezpieczeń do łagodzenia zagrożenia interesów osób i ich danych;
• współpraca z organem nadzorczym, czyli zwykle z Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych;
• pełnienie funkcji punktu kontaktowego dla organu nadzorczego we wszystkich kwestiach związanych z przetwarzaniem – chodzi tu głównie o wspomnianą już wcześniej funkcję pośrednika IOD;
• pełnienie roli punktu kontaktowego dla osób, których te dane dotyczą – inspektor powinien udzielić odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczące danych osobom, do których de dane należą.

Jakie uprawnienia są konieczne, aby zostać inspektorem ochrony danych osobowych?

W celu prawidłowego wypełniania wyżej wymienionych obowiązków, inspektor musi być dobrze przygotowany. Wiedza teoretyczna to podstawa, a dodatkowo konieczne jest ciągłe doszkalanie się. Inspektor ochrony danych osobowych musi znać nie tylko swoje zadania, ale również obowiązki podmiotów przetwarzających i administratorów.

Inspektor musi charakteryzować się też odpowiednimi zdolnościami interpersonalnymi, aby dostosować metody swojej pracy do osób, z którymi współpracuje – tylko wtedy możliwe będzie efektywne działanie.

Podmioty przetwarzające wybierając IOD, biorą pod uwagę kwalifikacje zawodowe takiej osoby, a także doświadczenie i wiedzę dotyczącą prawa i dziedziny ochrony danych. W dużej mierze liczy się także obeznanie w aktach i normach prawnych. Nie ma żadnego rozporządzenia, które mówiłoby o konieczności posiadania uzyskania certyfikatu, aby móc wykonywać ten zawód.

Uzyskanie certyfikatu – jak to zrobić?

Jeśli jednak inspektor zdecyduje się na zdobycie certyfikatu, czeka go przybycie odpowiedniego szkolenia. Podjęcie decyzji o uczestniczeniu w takim kursie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ inspektorowi ochronnych danych szkolenie pomoże w uporządkowaniu wiedzy, a uzyskanie certyfikatu podniesie jego pozycję wśród innych inspektorów. Pracodawcy zwracają uwagę na to, czy IOD się samodoskonali i czy systematycznie rozwija swoje umiejętności.

Chcąc uzyskać certyfikat, wystarczy poszukać ofert szkoleniowych wśród jednostek certyfikujących. Warto zwracać uwagę na to, dla jakiego poziomu odbywają się takie szkolenia. Czasem są one przeznaczone dla początkujących, którzy dopiero chcą pozyskać wiedzę, a czasem przygotowane dla osób doszkalających się. Dobrze prowadzone szkolenia składają z części teoretycznej oraz praktycznej, w której uczestnik kursu realnie może się sprawdzić i przetestować poznane metody pracy. Znalezienie odpowiedniej jednostki certyfikującej to klucz do sukcesu i cieszenia się przydatnym szkoleniem.

Mimo że posiadanie certyfikatu nie jest obowiązkiem dla inspektorów ochrony danych osobowych, to szkolenie gwarantujące jego posiadanie daje wiele korzyści, m.in. poszerzenie wiedzy, zdobycie większej pewności w tym, co się robi czy poznanie nowych metod pracy.