Jak rozpoznać uzależnienie?

Uzależnienie definiowane jest jako nabyty stan zaburzenia zdrowia psychicznego i fizycznego. Powoduje zmiany w dotychczasowym  sposobie zachowania osób uzależnionych, które odczuwają stały lub okresowy przymus zażywania substancji psychoaktywnej – tytoniu, alkoholu, narkotyków lub leków – lub wykonywania określonej czynności.

Osoby te nie są w stanie kontrolować swojego postępowania, a ich życie stopniowo zostaje zdominowane przez uzależnienie. Można wyodrębnić dwa rodzaje uzależnień różniących się pod względem genezy: fizyczne oraz psychiczne. 

• Uzależnienie fizyczne 

Uzależnienie fizyczne, określane także fizjologicznym, rozwija się na skutek oddziaływania danego środka psychoaktywnego na zachodzące w organizmie ludzkim procesy metaboliczne. Zaprzestanie przyjmowania substancji uzależniającej powoduje fizyczne skutki uboczne, nazywane objawami abstynencyjnymi, które różnią się w zależności od rodzaju i dawek zażywanego środka oraz okresu jego stosowania. 

• Uzależnienie psychiczne

Do rozwinięcia się uzależnienia psychicznego dochodzi na skutek przyjemnych i bardzo silnych doznań emocjonalnych wywołanych działaniem uzależniającego bodźca. W wypadku tego rodzaju uzależnienia mogą wystąpić objawy abstynencyjne przybierające zazwyczaj formę zaburzeń zachowania i prowadzące do napadów agresji oraz autoagresji. 

Objawy uzależnienia

Choć uzależnienia różnią się pod względem genezy, można wymienić szereg charakterystycznych objawów wspólnych dla obu typów. Są to:  

• utrata kontroli nad własnym zachowaniem, 

• poczucie głodu objawiające się ciągłą potrzebą sięgania po substancję psychoaktywną lub wykonywania uzależniającej czynności, 
• wystąpienie objawów abstynencyjnych na skutek odstawienia substancji psychoaktywnej lub zaprzestania wykonywania uzależniającej czynności, 
• zachowania autodestrukcyjne, czyli dalsze przyjmowanie substancji psychoaktywnej lub wykonywanie czynności uzależniającej pomimo ich negatywnego wpływu na zdrowie i samopoczucie oraz relacje społeczne, 
• zaniedbanie sfer życia niezwiązanych z uzależnieniem, takich jak obowiązki zawodowe i rodzinne, a także relacje z przyjaciółmi i własne zainteresowania. 

Osoby uzależnione doświadczają dodatkowo podwyższonego poziomu stresu. Często dochodzi u nich również do rozwinięcia się zaburzeń psychicznych, przede wszystkim depresji, a także nerwic i stanów lękowych. 

Jakie są najpopularniejsze uzależnienia?

Istnieje wiele różnorodnych uzależnień. Wśród najczęściej występujących można wymienić uzależnienie od papierosów i innych wyrobów tytoniowych, uzależnienie od alkoholu, narkotyków, leków, internetu oraz zakupów. 

• Uzależnienie od papierosów i innych wyrobów tytoniowych

Uzależnienie od papierosów i innych wyrobów tytoniowych, czyli uzależnienie od nikotyny, prowadzi do rozwoju licznych chorób ogólnoustrojowych, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka, przede wszystkim schorzeń układów oddechowego, krwionośnego i nerwowego.  

• Uzależnienie od alkoholu 

Uzależnienie od alkoholu, czyli alkoholizm, to niezwykle poważna, chroniczna i postępująca choroba oddziałująca na zdrowie fizyczne i psychiczne osoby pijącej oraz na jej życie społeczne, prowadząca do licznych problemów w życiu zawodowym i prywatnym. Uzależnienie od alkoholu skutkuje degradacją mentalną i licznymi chorobami, przede wszystkim chorobami układów trawiennego i krwionośnego.

• Uzależnienie od narkotyków

Uzależnienie od narkotyków, rozumiane jako uzależnienie od różnorodnych substancji psychoaktywnych, które oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy, wiąże się ze szczególnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Skutki zażywania narkotyków różnią się w zależności od typu przyjmowanej substancji. Każdy środek psychoaktywny tego typu powoduje jednak stopniowe wyniszczenie organizmu, prowadzące w efekcie do śmierci. 

• Uzależnienie od leków

Uzależnienie od leków stanowi jedno z częściej spotykanych uzależnień. Dotyczy przede wszystkim leków przeciwbólowych, szczególnie z grup opioidów, barbituranów oraz benzodiazepin, oraz środków uspokajających i nasennych. Choć substancje te są dostępne z legalnych źródeł, ich nadużywanie wiąże się z poważnymi zagrożeniami dla zdrowia i życia człowieka. 

• Uzależnienie od internetu 

Uzależnienie od internetu objawia się ciągłą potrzebą spędzania czasu w sieci. Skutkuje utratą kontaktu z rzeczywistością, rezygnacją z dotychczasowych zainteresowań, trudnością budowania relacji międzyludzkich i ostatecznym wycofaniem się z życia. 

• Uzależnienie od zakupów

Uzależnienie od zakupów, czyli zakupoholizm, polega na kupowaniu różnych artykułów i dóbr w sposób kompulsywny. Robienie zakupów jest reakcją na negatywne emocje lub wydarzenia i pozwala osobie uzależnionej krótkotrwale obniżyć napięcie i poprawić samopoczucie.   Zakupoholizm może prowadzić do rozwoju depresji oraz zaburzeń lękowych. Często skutkuje poważnymi problemami finansowymi.  

Leczenie uzależnień 

Profesjonalnym leczeniem uzależnień w Kłodzku zajmuje się ośrodek terapii uzależnień „Przebudzenie”, oferujący wsparcie w walce z nałogiem alkoholowym, a także uzależnieniem od narkotyków i różnymi uzależnieniami behawioralnymi.